Amrita Pritam

Amrita Pritam
This blog explores the poetry of Amrita Pritam. All her original poems are in Punjabi. I've translated them in Hindi. The Hindi translations are relatively straight forward and there are other authors who have translated her work in Hindi. In some cases, where I could, I have translated a few of her poems in English. This is an entirely different task from Hindi translation. I have major reservations and a few misgivings about any attempt to translate poems in general. All of those concerns apply here in full force. I consider these translations as my musings and explorations: they carry no weight and are no substitute for experiencing the poetry in Punjabi. I am acutely aware of the challenges this may pose to even Hindi readers, let alone English ones. I offer no recourse.

Sunday, May 3, 2020

एक मुलाकात A Rendezvous ਇਕ ਮੁਲਾਕਾਤ


एक मुलाकात 

मैं चुप, शाँत और स्थिर खड़ी थी 
सिर्फ़ पास बहते समुन्दर में तूफ़ान था 

फिर समुन्दर को रब जाने क्या ख्याल आया 
उसने अपने तूफान की एक पोटली बाँधी 
मेरे हाथ में पकड़ाई और हँस के कुछ दूर हो गया 

हैरान थी -- पर उसका चमत्कार पकड़ लिआ 
पता था --- कि ऐसी घटना कभी सदिओं में होती है 

लाखों ख्याल आए, माथे पर झिलमिलाए 
पर खड़ी रह गयी, कि इस को उठा कर 
आज अपने शहर में मैं कैसे जाऊँगी?
मेरे शहर की हर गली तंग है 
मेरे शहर की हर छत नींची है 
मेरे शहर की हर आड़ चुगली है  ... 

मैंने सोचा -- अगर तू कहीं मिले 
तो समुन्दर की तरह इसे छाती पे रख कर 
हम दो किनारों की तरह हँस सकते थे 
और नीची छतों 
और तंग गलिओं के शहर में बस सकते थे 

पर सारी दोपहर तुझे ढूंढ़ते बीती 
और अपनी आग का मैंने खुद ही घूँट पिया 
मैं एक अकेला किनारा, किनारे को छोड़ दिया 

और दिन उतरते समय 
समुन्दर का तूफान समुन्दर को लौटा दिया 

अब रात पड़ने को है तो तू मिला है 
तू भी उदास, चुप, शांत और स्थिर, मैं भी उदास, चुप, शांत, और स्थिर  
सिर्फ़  - दूर बहते समुन्दर में तूफ़ान है 



A Rendezvous


I stood silent, calm, at peace;
Only a storm raged in the sea
          next to me

God knows what the sea thought:
It tied the storm in a knot,
          placed the bundle in my palm, 
          stood back, and laughed

I stood in wonder;
but I held the miracle in the palm
         knowing such events happen,
         only once in an eon

A million thoughts raced through my head
and drowned
          how shall I carry this bundle
          into my town?

My town, where
         every street is narrow
         every roof is low
         every wall has ears

I pondered:
          if I ever found you,
          we could keep the bundle
          in our breasts, like the sea
          and laugh, like the two river banks
And even in this town 
          of narrow streets and low roofs,
          we could live on our own

But all my afternoon was spent 
          searching for you in vain
I gulped down my fire
          and withered away
          like a lonely river bank
And when the day was done
          I returned to the sea its storm

Now, as the night draws near
          I have found you
You are silent, calm and alone
I too am silent, calm and alone
          only the storm rages in the distant sea



इक मुलाकात

मैं चुੱप शांत ते अडोल खड़ी सां सिरफ कोल वगदे समुंदर दे विच तूफ़ान सी ... फिर समुंदर नूं रੱब जाणे की ख़िआल आइआ उस आपणे तूफ़ान दी इक पोटली बनीं मेरे हੱथां 'च फड़ाई, ते हੱस के कुझ परां हो गिआ ... हैरान सां --- पर उस दा चमतकार फड़ लिआ पता सी --- कि जिही घटना कदे सदीआं 'च हुंदी है .... लੱखां ख़िआल आए, मੱथे 'च झिलमिलाए पर खलोती रहि गई, कि इस नूं चुੱक के अੱज आपणे शहिर विच मैं किवें जावांगी ? मेरे शहिर दी हर गली भीड़ी है मेरे शहिर दी हर छੱत नीवीं है मेरे शहिर दी हर कंध चुगली है .... मैं सोचिआ --- जे तूं किते लੱबे तां समुंदर दी तर्हां इहनूं छाती ते रੱख के असी दो किनारिआं दी तर्हां हੱस सकदे सां ते नीवीआं छੱतां, ते भीड़ीआं गलीआं दे शहिर विच वੱस सकदे सां ... पर सारी दुपहिर तैनूं लੱभदिआं बीती ते आपणी अੱग दा मैं आपे ही घुੱट पीता, मैं इक कला किनारा, किनारे नूं खोर लीता, ते दिहुं लहिण वेले --- समुंदर दा तूफ़ान समुंदर नूं मोड़ दिੱता .... हुण रात पैण लੱगी तां तूं मिलिआं एं तूं वी उदास, चुੱप, शांत, ते अडोल, मैं वी उदास, चुੱप, शांत, ते अडोल सिरफ --- दूर वगदे समुंदर दे विच तूफ़ान है। ...



ਇਕ ਮੁਲਾਕਾਤ 


ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਸ਼ਾਂਤ ਤੇ ਅਡੋਲ ਖੜੀ ਸਾਂ 
ਸਿਰਫ ਕੋਲ ਵਗਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਵਿਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸੀ  ...

ਫਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਰੱਬ ਜਾਣੇ ਕੀ ਖ਼ਿਆਲ ਆਇਆ 
ਉਸ ਆਪਣੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀ ਇਕ ਪੋਟਲੀ ਬਨੀੰ 
ਮੇਰੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਫੜਾਈ, ਤੇ ਹੱਸ ਕੇ ਕੁਝ ਪਰਾਂ ਹੋ ਗਿਆ  ...

ਹੈਰਾਨ ਸਾਂ  --- ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਚਮਤਕਾਰ ਫੜ ਲਿਆ 
ਪਤਾ ਸੀ  --- ਕਿ ਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਕਦੇ ਸਦੀਆਂ 'ਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ  ....

ਲੱਖਾਂ ਖ਼ਿਆਲ ਆਏ, ਮੱਥੇ 'ਚ ਝਿਲਮਿਲਾਏ 

ਪਰ ਖਲੋਤੀ ਰਹਿ ਗਈ, ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ 
ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ ਜਾਵਾਂਗੀ ?
ਮੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹਰ ਗਲੀ ਭੀੜੀ ਹੈ 
ਮੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹਰ ਛੱਤ ਨੀਵੀਂ ਹੈ 
ਮੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹਰ ਕੰਧ ਚੁਗਲੀ ਹੈ  ....

ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ  --- ਜੇ ਤੂੰ ਕਿਤੇ ਲੱਬੇ 
ਤਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹਨੂੰ ਛਾਤੀ ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ 
ਅਸੀ ਦੋ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਸ ਸਕਦੇ ਸਾਂ 
ਤੇ ਨੀਵੀਆਂ ਛੱਤਾਂ,
ਤੇ ਭੀੜੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਵੱਸ ਸਕਦੇ ਸਾਂ  ...

ਪਰ ਸਾਰੀ ਦੁਪਹਿਰ ਤੈਨੂੰ ਲੱਭਦਿਆਂ ਬੀਤੀ 
ਤੇ ਆਪਣੀ ਅੱਗ ਦਾ ਮੈਂ ਆਪੇ ਹੀ ਘੁੱਟ ਪੀਤਾ,
ਮੈਂ ਇਕ ਕਲਾ ਕਿਨਾਰਾ, ਕਿਨਾਰੇ ਨੂੰ ਖੋਰ ਲੀਤਾ,
ਤੇ ਦਿਹੁੰ ਲਹਿਣ ਵੇਲੇ ---
ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ  ....

ਹੁਣ ਰਾਤ ਪੈਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਤੂੰ ਮਿਲਿਆਂ ਏਂ 
ਤੂੰ ਵੀ ਉਦਾਸ, ਚੁੱਪ, ਸ਼ਾਂਤ, ਤੇ ਅਡੋਲ, ਮੈਂ ਵੀ ਉਦਾਸ, ਚੁੱਪ, ਸ਼ਾਂਤ, ਤੇ ਅਡੋਲ 
ਸਿਰਫ  --- ਦੂਰ ਵਗਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਵਿਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਹੈ। ...


Ika mulākāta 

maiṁ cupa śānta tē aḍōla khaṛī sāṁ 
sirapha kōla vagadē samudara dē vica tūfāna sī  ...

Phira samudara nū raba jāṇē kī ḵẖi'āla ā'i'ā 
usa āpaṇē tūfāna dī ika pōṭalī banī 
mērē hathāṁ'ca phaṛā'ī, tē hasa kē kujha parāṁ hō gi'ā  ...

Hairāna sāṁ  --- para usa dā camatakāra phaṛa li'ā 
patā sī  --- ki jihī ghaṭanā kadē sadī'āṁ'ca hudī hai  ....

Lakhāṁ ḵẖi'āla ā'ē, mathē'ca jhilamilā'ē 

para khalōtī rahi ga'ī, ki isa nū cuka kē 
aja āpaṇē śahira vica maiṁ kivēṁ jāvāṅgī?
Mērē śahira dī hara galī bhīṛī hai 
mērē śahira dī hara chata nīvīṁ hai 
mērē śahira dī hara kadha cugalī hai  ....

Maiṁ sōci'ā  --- jē tū kitē labē 
tāṁ samudara dī tar'hāṁ ihanū chātī tē rakha kē 
asī dō kināri'āṁ dī tar'hāṁ hasa sakadē sāṁ 
tē nīvī'āṁ chatāṁ,
tē bhīṛī'āṁ galī'āṁ dē śahira vica vasa sakadē sāṁ  ...

Para sārī dupahira tainū labhadi'āṁ bītī 
tē āpaṇī aga dā maiṁ āpē hī ghuṭa pītā,
maiṁ ika kalā kinārā, kinārē nū khōra lītā,
tē dihu lahiṇa vēlē ---
samudara dā tūfāna samudara nū mōṛa ditā  ....

Huṇa rāta paiṇa lagī tāṁ tū mili'āṁ ēṁ 
tū vī udāsa, cupa, śānta, tē aḍōla, maiṁ vī udāsa, cupa, śānta, tē aḍōla 
sirapha  --- dūra vagadē samudara dē vica tūfāna hai. ...


ek mulaakaat 

main chup, shaant aur sthir khadee thee 
sirf paas bahate samundar mein toofaan tha 

phir samundar ko rab jaane kya khyaal aaya 
usane apane toophaan kee ek potalee baandhee 
mere haath mein pakadaee aur hans ke kuchh door ho gaya 

hairaan thee -- par usaka chamatkaar pakad lia 
pata tha --- ki aisee ghatana kabhee sadion mein hotee hai 

laakhon khyaal aae, maathe per jhilamilae 
par khadee rah gayee, ki is ko utha kar 
aaj apane shahar mein main kaise jaoongee?
mere shahar kee har galee tang hai 
mere shahar kee har chhat neenchee hai 
mere shahar kee har aad chugalee hai  ... 

mainne socha -- agar too kaheen mile 
to samundar kee tarah ise chhaatee pe rakh kar 
ham do kinaaron kee tarah hans sakate the 
aur neechee chhaton 
aur tang galion ke shahar mein bas sakate the 

par saaree dopahar tujhe dhoondhate beetee 
aur apanee aag ka mainne khud hee ghoont piya 
main ek akela kinaara, kinaare ko chod diya     

aur din utarate samay 
samundar ka toophaan samundar ko lauta diya 

ab raat padane ko hai to too mila hai 
too bhee udaas, chup, shaant aur sthir, main bhee udaas, chup, shaant, aur sthir  
sirf  - door bahate samundar mein toofaan hai







No comments:

Post a Comment