एक टुकड़ा धूप का A Patch of Sunshine ਇਕ ਟੋਟਾ ਧੁੱਪ ਦਾ

एक टुकड़ा धूप का 

मुझे वो वक़्त याद है 
जब एक टुकड़ा धूप का 
सूरज की उँगली पकड़ के 
अँधेरे का मेला देखता 
भीड़ों में हुआ गुमशुदा 

सोचती हूँ कि सहम का और 

एकांत का भी साथ होता है 

मैं जो इसकी कुछ नहीं 

पर इस गुमशुदा बच्चे ने 

ये हाथ मेरा पकड़ लिया 

तू कहीं मिलता नहीं 

लेकिन हाथ को छूती

एक गरम और नन्ही साँस 

ना मेरे हाथ से संभलती

ना कुछ हाथ से खाती 

अँधेरा कहीं ढलता नहीं
मेले के शोर में भी 
है एक आलम चुप्प का 
और याद तेरी इस तरहाँ 
जैसे एक टुकड़ा धूप का 

A Patch of Sunshine

I remember the time
          when a patch of light
          holding the finger of sun
          in the festival of dark
          got separated in a scrum 

I wonder 

          if solitude and fear 
          are kith and kin 
          the lost child has held my hand
          though I am a stranger to him

You are nowhere to be found
          I feel a hot breath 

          on my hand
          not easy to comfort
          not easy to understand 

The dark looms forever
          but in the din of crowd
          there is a silence divine
          and your memory comes
          like a patch of sunshine 

NOTES

This short poem shows Amrita’s mastery of the metaphor. She seamlessly blends three visual landscapes to create an emotional impact that culminates in the last stanza. First is the image of a patch of light separated from radiant sun and lost in the vast darkness with associated emotions of warmth and cold. Second is the image of a child lost in a crowd - feeling alone and scared - searching for parent and comfort. And third is the image of an adult helping the child in the quest - and how the child attaches to his savior. These three landscapes and their actions are resolved perfectly when the poem’s meaning becomes clear: the patch of light and the child are a lover’s memory, and the poet is searching for the lover perhaps in vain, yet she finds solace even in her quest. 

ਇਕ ਟੋਟਾ ਧੁੱਪ ਦਾ 

ਮੈਨੂ ਉਹ ਵੇਲਾ ਯਾਦ ਹੈ 
ਜਦ ਇਕ ਟੋਟਾ ਧੁੱਪ ਦਾ 
ਸੂਰਜ ਦੀ ਉਂਗਲ ਪਕੜ ਕੇ 
ਨ੍ਹੇਰੇ ਦਾ ਮੇਲਾ ਵੇਖਦਾ 
ਭੀੜਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਗੁਆਚਿਆ   

ਸੋਚਦੀ ਹਾਂ ਸਹਿਮ ਦਾ ਤੇ  ---
ਸੁਵੰ ਦਾ ਵੀ ਸਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ 
ਮੈਂ ਜੁ ਇਸਦੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ 
ਪਰ ਇਸ ਗੁਆਚੇ ਬਾਲ ਨੇ 
ਇਕ ਹੱਥ ਮੇਰਾ ਫੜ ਲਿਆ 

ਤੂੰ ਕਿਤੇ ਲੰਬਦਾ ਨਹੀਂ 
ਹੱਥ ਨੂੰ ਛੋਹਂਦਾ ਪਿਆ 
ਨਿੱਕਾ ਤੇ ਤੱਤਾਂ ਇਕ ਸਾਹ 
ਨਾ ਹੱਥ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰਚਦਾ 
ਨਾਂ ਹੱਥ ਦਾ ਖਾਂਦਾ ਵਸਾਹ 

ਨ੍ਹੇਰਾ ਕੀਤੇ ਮੁੱਕਦਾ ਨਹੀਂ 
ਮੇਲੇ ਦੇ ਰੌਲੇ ਵਿਚ ਵੀ 
ਹੈ ਇਕ ਆਲਮ ਚੁੱਪ ਦਾ 
ਤੇ ਯਾਦ ਤੇਰੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ   ---
ਜਿਉਂ ਇਕ ਟੋਟਾ ਧੁੱਪ ਦਾ 

Ika ṭōṭā dhupa dā 

mainū uha vēlā yāda hai 

jada ika ṭōṭā dhupa dā 

sūraja dī uṅgala pakaṛa kē 

nhērē dā mēlā vēkhadā 

bhīṛāṁ dē vica gu'āci'ā   

sōcadī hāṁ sahima dā tē  ---

suva dā vī sāka hudā hai 

maiṁ ju isadī kujha nahīṁ 

para isa gu'ācē bāla nē 

ika hatha mērā phaṛa li'ā 

tū kitē labadā nahīṁ 

hatha nū chōhandā pi'ā 

nikā tē tatāṁ ika sāha 

nā hatha dē nāla paracadā 

nāṁ hatha dā khāndā vasāha 

nhērā kītē mukadā nahīṁ 

mēlē dē raulē vica vī 

hai ika ālama cupa dā 

tē yāda tērī isa tar'hāṁ   ---

ji'uṁ ika ṭōṭā dhupa dā

ek tukada dhoop ka 

mujhe vo vaqt yaad hai 

jab ek tukada dhoop ka 

sooraj kee ungalee pakad ke 

andhere ka mela dekhata 

bheedon mein hua gumashuda 

sochatee hoon ki aatank ka aur 

ekaant ka bhee saath hota hai 

main jo isakee kuchh nahin 

par is gumashuda bachche ne 

ye haath mera pakad liya 

too kaheen milata nahin 

haath ko chhoo raha hai 

garam aur chhota ek saans 

na haath se sambhalata 

na haath se leta kaur  

andhera kaheen dhalata nahin

mele ke shor mein bhee 

hai ek aalam chupp ka 

aur yaad teree is tarahaan 

jaise ek tukada dhoop ka