Refuge

Refuge


I left my love
For your safekeeping
At the alter of our promises

And embraced
In the refuge of your love
All my blemishes



तेरे प्यार की पनाह !


वफ़ाओं की दरगाह में
है मोहब्बत प्रख्यात
इस को रख के तेरी अमानत
मैंने सब क़सूर लिए
झोली में अपना
तेरे प्यार की पनाह !


ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਪਨਾਹ !

ਵਫਾ'ਆਂ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਵਿਚ
ਹੈ ਸੁਰਖ਼ਰੂ ਮੁਹੱਬਤ

ਇਸ ਨੂੰ ਤੇਰੀ ਰੱਖ ਕੇ ਅਮਾਨਤ
ਮੈਂ ਸੱਭੋ ਕਸੂਰ ਲੀਤੇ ਝੋਲੀ 'ਚ ਪਾ
ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਪਨਾਹ !



Excerpt from poem

Collection: Dawn  सरघी वेला   ਸਰਘੀ ਵੇਲਾ

Fate

Fate

Your gaze held my hand
And at a moment's notice
Our conversation stepped
Over the years' divide

Your gaze held my hand
And at a moment's notice
Our conversation 
Stepped up the ladder 
To come of age

किस्मत

नज़र तेरी नें हाथ पकड़ाया 
एक ही मुलाकात में बातें
उम्र की सीढ़ी चढ़ आयीं

ਕਿਸਮਤ

ਨਜ਼ਰ ਤੇਰੀ ਨੇ ਹਥ ਫੜਾਇਆ
ਇੱਕੋ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿਚ ਗੱਲਾਂ
ਉਮਰ ਦੀ ਪੌੜੀ ਚੜ ਆਈਆਂ

Annotation

There are three levels of imagery captured in Pritam's line.

First, she establishes the physical action of lovers climbing together to reach higher ground. Within that, her image snaps the moment when he reaches out and lends her a hand to help her over a steep step.

Second, she creates the image of young lovers gazing in each other eyes as they talk and bare their hearts - and realize when innocence is lost, when childish talk gives over to adult desire.

Third, she deftly interlaces these images in a way that it marks the fateful moment of falling in love.

[Excerpt from the poem]

x

A Shawl of Moonbeams

A Shawl of Moonbeams

Who shall stitch for me
A shawl
From the moon beams!

I can reach the alcove of the sky
To light the sun
But who can light the lamp
In the high terrace of the heart!

I can fill the cup
With stars of the Milky Way
But who wants a sip
From the river of pain!

The spark you left behind
Has singed the shawl
Of my heart
Who shall now bear the flames!

You thought you had said
All you had to say
But I still hear a sigh
That speaks of you!

Who shall stitch for me
A shawl
From the moon beams!

चांदनी की फुलकारी

चांदनी की फुलकारी, सिलाई कौन करे

अम्बर का हो आला, सूरज सुलगा दूँ
मन की ऊँची खिड़की, दिया कौन धरे

अम्बर - गंगा होती गागर भर देती
दर्दों का दरिया, कौन घूंट भरे

यह जो आग हमारे हवाले छोड़ गए
दिल में अब भी जलती, चिंगारी कौन सहे

यूँ तो सारी बात ख़त्म कर चुके
फिर भी एक सिसकी तेरी बात करे

चांदनी की फुलकारी, सिलाई कौन करे

ਚਾਨਣ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ 

ਚਾਨਣ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ ਤੋਪਾ ਕੌਣ ਭਰੇ !

ਅੰਬਰ ਦਾ ਇਕ ਆਲਾ ਸੂਰਜ ਬਾਲ ਦੀਆਂ 

ਮਨ ਦੀ ਉੱਚੀ ਮਮਟੀ ਦੀਵਾ ਕੌਣ ਧਰੇ !

ਅੰਬਰ-ਗੰਗਾ ਹੁੰਦੀ ਗਾਗਰ ਭਰ ਦੇਂਦੀ 

ਦਰਦਾਂ ਦਾ ਦਰਿਆਓ ਕਿਹੜਾ ਘੁੰਟ ਭਰੇ !

ਇਹ ਜੋ ਸਾੰਨੂ ਅੱਗ ਰਾਖਵੀਂ ਦੇ ਚਾਲੇਓੰ 

ਦਿਲ ਦੀ ਬ੍ਬੁਕਲ ਬਲਦੀ ਚਿਣਗਾਂ ਕੌਣ ਜਰੇ !

ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਸਾਰੇ ਬਾਤ ਮੁਕਾ ਬੈਠੇ 

ਹਾਲੇ ਵੀ ਇਕ ਹਉਕਾ ਤੇਰੀ ਗ੍ਗਲ ਕਰੇ !

ਚਾਨਣ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ ਤੋਪਾ ਕੌਣ ਭਰੇ !

Forced (1947)

Forced (1947)

When my mother's womb was forced

I came, as a child must.

I am the mark of our fight 

For Independence 

I am the scar of a wound 

Left on her brow

When my mother's womb was forced

I am the shame of mankind

Born at a time

When sun and moon hid their light

And stars fell dead in the night

When my mother's womb was forced

I am the scab in her womb
She had to nurse
By burning her bones
She smelled its stench in the wind
When my mother's womb was forced.

I am the fruit which ripened

On the tree of Independence
When my mother's womb was forced

- variation of Khushwant Singh's translation

मजबूर

मेरी माँ की कोख मजबूर थी 

मैं भी तो एक इन्सान हूँ

आज़ादी की टक्कर में 

उस चोट का निशान हूँ

उस हादसे की लकीर हूँ

जो मेरी माँ के माथे पर 

लगनी ज़रूर थी

मेरी माँ की कोख मजबूर थी 

लानत हूँ मैं वह
जो इंसान पर पड़ रही
पैदाइश हूँ उस वक़्त की
जब टूट रहे थे तारे
जब बुझ गया था सूरज
और चाँद की आँख भी बेनूर थी
मेरी माँ की कोख मजबूर थी

मैं ख्रौंड हूँ उस ज़ख़्म का
मैं धब्बा हूँ माँ के जिस्म का
मैं ज़ुल्म का वह बोझ हूँ
जो मेरी माँ ढोती रही
मेरी माँ को अपने पेट से
एक बांस आती रही

कौन जानता है
कितना मुश्किल है
इन्सान के ज़ुल्म को
पेट में पालना
अंग अंग झुलसना
और हड्डियों को पिघालना

फल हूँ मैं उस वक़्त का

जब आज़ादी के पेड़ पर 

पड़ रही इक बौर थी 

मेरी माँ की कोख मजबूर थी 

ਮਜਬੂਰ

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਮਜਬੂਰ ਸੀ 

ਮੈਂ ਭੀ ਤਾਂ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਹਾਂ 

ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਟੱਕਰ ਵਿਚ

ਓਸ ਸੱਟ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹਾਂ

ਓਸ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਚਿੰਨ ਹਾਂ

ਜੋ ਮਾੰ ਮੇਰੀ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ 

ਲੱਗਣਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ 

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਮਜਬੂਰ ਸੀ 

ਧਿਰਕਾਰ ਹਾਂ ਮੈਂ ਓਹ, ਜਿਹੜੀ 

ਇਨਸਾਨ ਉੱਤੇ ਪੈ ਰਹੀ

ਪੈਦਾਇਸ਼ ਹਾਂ ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਦੀ

ਜੱਦ ਟੁੱਟ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਰੇ 

ਜੱਦ ਬੁਝ ਗਿਆ ਸੀ ਸੂਰਜ

ਤੇ ਚੰਦ ਵੀ ਬੇ ਨੂਰ ਸੀ

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਮਜਬੂਰ ਸੀ 

ਮੈਂ ਖਰੀੰਡ ਹਾਂ ਇਕ ਜ਼ਖਮ ਦਾ

ਮੈਂ ਧੱਬਾ ਹਾਂ ਮਾੰ ਦੇ ਜਿਸਮ ਦਾ

ਮੈਂ ਜ਼ੁਲਮ ਹਾਂ ਓਹ ਬੋਝ ਹਾਂ

ਜੋ ਮਾੰ ਮੇਰੀ ਢੋਂਦੀ ਰਹੀ 

ਮਾੰ ਮੇਰੀ ਨੂੰ ਪੇਟ ਚੋਂ

ਸੜਿਆੰਦ ਇਕ ਔਂਦੀ ਰਹੀ 

ਕੌਣ ਜਾਂ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਕਿਤਨਾ ਕੁ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ

ਆਖਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ

ਇਕ ਪੇਟ ਦੇ ਵਿਚ ਪਾਲਣਾ 

ਅੱਗਾਂ ਨੂੰ ਝੂਲਸਣਾ 

ਤੇ ਹੱਡਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣਾ

ਫਲ ਹਾਂ ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਦਾ ਮੈਂ

ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀਆਂ ਬੇਰੀਆਂ ਨੂੰ

ਪੈ ਰਿਹਾ ਜਦ ਬੂਰ ਸੀ

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਮਜਬੂਰ ਸੀ 

My Address

My Address

Today, I have rubbed away the number on my house
And wiped off the name of my lane
And erased directions posted on each street.

But should you still wish to find me

Go to every country's every city
And knock on the door of every street
Consider it a curse, and a boon
Where ever you glimpse a free spirit
Take it to be my home.

मेरा पता

आज मैंने अपने घर का नंबर मिटाया है

और गली के माथे पे लगा, गली का नाम हटाया है

और हर सड़क की दिशा का नाम पोंछ दिया है

पर अगर तुमने मुझे ढूंढना ही है

तो हर देश के, हर शहर की, हर गली का दरवाज़ा ठकोरो

यह एक श्राप है, एक वर है

जहाँ भी स्वतन्त्र रूह की झलक मिले 

समझना वहीँ मेरा घर है

ਮੇਰਾ ਪਤਾ 

ਅੱਜ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦਾ ਨੰਬਰ ਮਿਟਾਇਆ ਹੈ

ਤੇ ਗਲੀ ਦੀ ਮੱਥੇ ਤੇ ਲੱਗਾ ਗਲੀ ਦਾ ਨਾਉਂ ਹਟਾਇਆ ਹੈ

ਤੇ ਹਰ ਸਡ਼ਕ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਾ ਨਾਉ ਪੂੰਝ ਦਿੱਤਾ ਹੈ

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸ੍ਸਾਂ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਲ੍ਬ੍ਬ੍ਣਾ  ਹੈ

ਤਾਂ ਹਰ ਦੇਸ ਦੇ, ਹਰ ਸ਼ਹਰ ਦੀ, ਹਰ ਗਲੀ ਦਾ ਬੂਹਾ ਠ੍ਕੋਰੋ

ਇਹ ਇਕ ਸ੍ਰਾਪ ਹੈ, ਇਕ ਵਰ ਹੈ

ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਹ ਦੀ ਝਲਕ ਪਵੇ 

ਸਮਝਣਾਂ ਓਹ ਮੇਰਾ ਘਰ ਹੈ

Amrita Pritam

Amrita Pritam

Pain:
I inhaled it
Quietly
Like a cigarette

A few poems:
I flicked off
Like ashes
From the cigarette

अमृता प्रीतम 

एक दर्द था

जो सिगरट की तरह मैंने चुप चाप पिया है

सिर्फ़ कुछ नज्में हैं 

जो सिगरट से मैंने राख़ की तरह झाड़ी हैं 

ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ 

ਇਕ ਦਰਦ ਸੀ --

ਜੋ ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮੈਂ ਚੁਪ ਚਾਪ ਪੀਤਾ ਹੈ

ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਨਜ਼ਮਾਂ ਹਨ --

ਜੋ ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਮੈਂ ਰਾਖ ਵਾਂਗਣ ਝਾੜੀਆਂ 

The thought of you

The thought of you

The thought of you
Comes to me
On the horizon
When I see
The sky hug the earth

तेरा ख्याल

तेरा ख्याल आ रहा है
दूर फ़लक पर गगन
धरती को गले लगा रहा है
तेरा ख्याल आ रहा है

ਤੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ

ਤੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਆ ਰਿਹੈ
ਦੂਰ ਦਿਸ ਹਦੇ 'ਤੇ ਗਗਨ
ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਗਲ ਨਾਲ ਲਾ ਰਿਹੈ
ਤੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਆ ਰਿਹੈ

- ਸਰਘੀ ਵੇਲਾ 

[Excerpt]

Annotation

The one in love/ Or the one who waits